Мисловен процес и болка

Веќе е добро познатo за поврзаноста на мисловниот процес и исходот од третманот на оние кои што патат од болка. Било таа е акутна или хронична. Овој концепт не е нов, всушност први истражувања за оваа поврзаност потекнуваат од 50тите години. Но сега се почесто и повеќе се збори за оваа поврзаност и дека пристапот кон болката е мултидисциплинарен. Што значи луѓето кои имаат некаква болка се гледаат како цели личности. А не само како промени видени на магнет/ренген и дијагнози.

Болката од акутно вкочанет мускул, шинат зглоб, истегнат мускул, шилец во пета или рамо, диксус хернија на вратна или лумбална кичма не е животно загрозувачка, освен доколку не станува збор за некоја трауматска повреда за којашто треба да се посети веднаш доктор. Болката примарно и единствено служи само за да не заштити, не да ни наштети повеќе. Нервнот систем ни алармира дека треба да сме предпазливи со одредена регија од телото. Со тоа и помага да се вклучи и имуниот систем со соодветен одговор за да помогне во лечење на повредата. Затоа препораката за третман е по две недели од иницијалната повреда за да се остави самото тело да се справи со состојбата.

Како е поврзана мислата со исходот од третманот?

Кога имаме стравови и кога телото се наоѓа во fight or flght, нашето тело лачи кортизол. Самиот кортизол не помага многу во менаџирање на повредата, туку може само повеќе да ја влоши било која состојба. Кога имаме зголемено ниво на кортизол во телото се случува згрчување на мускулатурата, намалување на квалитетот на сонот, намалување на когнитивните способности, како и намалување на стапката на дишењето. Нешто на што се работи во нашиот центар за менаџирање на болката е да се зголемат хормоните кои би помогнале во намалување на гореспоменатите симптоми.

Дел од моделите на мисловниот процес се:

• Страв со избегнување. Тука спаѓа избегнување на движења од било каков вид. Избегнување на физичка активност од која настанала повредата. 
• Правење на проценка на болката. Најчесто доколку некоја болка се појавува во околина на срцето ќе биде поисплашени и загрижени, отколку појавување на истата болка на прстот. Ова се надоврзува на концептот дека болката се потпира на контекст.
• Страв од болка и прекуумерено предвидување за исходот од болката, или катастрофизирање кое е застапено кај секој кој се соочува со хронична болка.

Болката служи за да не заштити. Кога мислиме за страв од движење, не значи дека треба да одите против болката и да се однесувате како ништо да не се случило. Баш напротив, примарна цел на болката е за да не заштити. Мозокот главна функција му е преживување. Кога ќе се случи повреда, дури и станување со вкочанет врат од х причини, мозокот реагира со болка за да ни алармира дека нешто не е во ред со таа рерија и треба да сме предпазливи и да набљудуваме. 

Мозокот е оној кој последен одлучува дали нешто е опасно за нашите ткива или не. Се ослонува на предходни искуства, со кои што може да се планираат идни настани. Ова е се супер, се додека не се наоѓате во некоја хронична состојба каде што нервниот систем е поосетлив и каде што надворешни влијанија кои не представуваат закана може да бидат прочитани како закана по нашите ткива. Се ова може да се случи без да сте свесни за тоа. Добро е познато дека луѓе со хронична болка може само со помислување на болното движење да произведат болка. Или да гледаат движење кај некој друг и симултано да почувствуваат болка кај себе. Има случаи каде што само од гледање на за нив болно движење предизвикало оток на  нивниот болен сегмент.

Дури и мисли како ‘Докторот мисли дека измислувам.’, ‘Не можеше да се види ништо на магнетна снимка.’, ‘Баба ми имаше проблеми со кичмата и сега е во инвалидска количка.’ Се заканувачки за мозокот кој е задолжен за нашето преживување. Вакви слични мисли и стравови може да произведат болка или да ја зголемат веќе постоечката. 

Знаејќи го ова, дека на примитивно ниво функцијата на мозокот е да не заштити од дополнително влошување на состојбата може да ви служи како насока за полесно справување со симптомите. Боли за да не заштити, за да не алармира да превземе нешто, во случајот со акутна болка движења до граница на болка, одмор колку што треба и некогаш пиење на терапија со која би се намалила болката. 

Како може да си помогнам во справување со болката?

На сите ни се познати, барем во теорија дека вежбите за дишење помагаат во опуштање на телото. Со вежбите за дишење се смирува и нервниот систем, со што се намалува реактивноста на дразби. Исто така со вежбите за дишење се намалува нивото на кортизолот, а се зголемуваат хормоните на среќа како ендрофин, серотонин и допамин кои дополнително помагаат во намалување на болката.  Правње на медитации или на прогресивна мускулна релаксација се покажало како многу корисно во менаџирање на болните состојби. За почеток кога се наоѓате во акутна состојба може да ги практикувате почесто во текот на денот. 

 Изложување на дневна светлина, прошетка надвор во природа, јадење на храна полна со протеини и доволно сон (минимум 7 часа) исто така помагаат во намалување на кортизолот. Избегнување на плава светлина пред спиење може да го подобри квалитетот на сонот. Со ова ќе му се дозволи на телото побрзо да закрепне од повредата и да излезе од таа реактивна состојба.

Доколку станува збор за акутна состојба, тогаш може да помогне и медикаметозна терапија за намалување на болката и воспалението, како што е бруфенот. Аплицирање на ладни облоги на местото на повредата помага во намалување на воспалението и болката. Исто така многу е важно телото да биде хидрирано во текот на денот.

Кога станува збор за хронична болка, тогаш од суштинско значење е да имате консултација со некој кој се разбира како функционира болката и кој има мулдисциплинарен пристап.

Референци

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1526590013010304

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0304395999002420

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4060630/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2872063/